فیوز مینیاتوری یا کلید مینیاتوری Miniature Circuit Breaker (MCB) نوعی کلید حفاظتی الکتریکی می باشد که وظیفه حفاظت از تجهیزات را در برابر اضافه جریانات و اتصالات کوتاه از مدارهای الکتریکی را بر عهده دارد. این نوع کلید های که به صورت تک فاز ، دو فاز ، سه فاز ، چهار فاز در بازار می باشند ، رایج‌ترین تجهیزات در تابلو برق‌های ساختمانی، صنعتی و تجاری به شمار می آیند. از مزایای استفاده از فیوز مینیاتوری و انواع آن در تابلو برق می توان به : جلوگیری از آسیب به مدار و تجهیزات ، عملکرد اتوماتیک و ایمن ، عمر بالا و نصب آسان و… اشاره کرد
کاربرد کلید مینیاتوری در تابلو برق
این نوع فیوزها که نقشی اساسی در حفاظت تابلو برق ایفا می‌کنند. با قطع سریع مدار هنگام عبور جریان های غیرمجاز مانع خطراتی همانند آتش‌سوزی ناشی از برق‌گرفتگی، سوختن سیم‌ها یا آسیب به وسایل درون تابلو برق همانند کنتاکتورها ، سوکن فرمان و… می‌شوند. کلید مینیاتوری با حفاظت از قطعات نیمه هادی ، قطع جریان های نشتی مدارها ، حفاظت از ترانسفورماتورهای الکتریکی ، حفاظت از مدارات PLC و… اشاره کرد.
انواع فیوز مینیاتوری بر اساس منحنی قطع
- فیوز مینیاتوری نوع B: قطع کننده های مدار نوع B به گونه ای طراحی شده اند که اگر جریان عبوری بین سه تا پنج برابر حد مجاز باشد ، قطع می شوند. این نوع کلید حساس ترین نوع MCB می باشد که مناسب مصارف خانگی، روشنایی و پریزهای برق می باشد.
- فیوز مینیاتوری نوع C: قطع کننده های مدار نوع C بیشتر مناسب دستگاه های الکتریکی قوی همانند محیط های تجاری و صنعتی می باشند که در آن نوسانات احتمالاً بیشتر است. این نوع سری فیوز ها به گونه ای طراحی شده اند که در جریان هایی بین پنج تا ده برابر بار نامی خود حرکت کنند. این نوع فیوزها مناسب تجهیزات با جریان راه‌اندازی متوسط مانند پمپ آب، کولر و یخچال می باشد.
- فیوز مینیاتوری نوع D: این نوع کلید مینیاتوری کم حساسیت ترین نوع کلید می باشند. و فقط زمانی فعال می شوند که جریان بین ده تا بیست برابر حداکثر توصیه شده افزایش یابد. MCB های دارای رتبه D برای دستگاه های تجاری و صنعتی سنگین با جریان بالا ساخته شده اند که در آن گاه به گاه موج های جریان بسیار قوی رخ می دهد. به عنوان مثال می توان به تجهیزات جوشکاری، دستگاه های اشعه ایکس، موتورهای بزرگ و واحدهای منبع تغذیه بدون وقفه اشاره کرد.
راهنمای انتخاب فیوز مینیاتوری مناسب
- جریان (آمپر) فیوز: مانند 10 آمپر یا 32 آمپر
- نوع منحنی قطع: بسته به نوع مصرف خانگی یا صنعتی
- تعداد پل کلید مینیاتوری
قیمت فیوز مینیاتوری وابسته به:
- نوع فیوز (B، C یا D)
- ظرفیت آمپری
- برند سازنده
- تعداد پل
اجزای تشکیل دهنده کلید مینیاتوری عبارتست از :
- اهرم قطع و وصل
- کنتاکت اصلی جریان خروجی
- پیچ کالیبراسیون محدوده عملکرد
- سیم پیچ قطع
- ترمینال های قدرت (ترمینال های ورود و خروج)
- فلز بیمتال
- جرقه گیر
- بازوی متحرک اشاره کرد.
از مزایای استفاده از کلید مینیاتوری می توان به :
-
ایجاد حفاظت تاثیرگذار در برابر اضافه‌بار و اتصال کوتاه
-
عملکرد سریع و قطع خودکار
-
نصب آسان و ابعاد کوچک کلید مینیاتوری
-
عمر مفید بالا و نیاز به نگهداری کم
-
قابلیت استفاده مجدد
-
سازگاری با تجهیزات مدرن
-
تشخیص و عیب‌یابی آسان اشاره کرد.
حال که در مورد مزایای کلید مینیاتوری گفته شد لازم است در خصوص معایب این نوع فیوز ها صحبت شود تا اپراتور بتواند نوعی انتخاب صحیح و کار آمد داشته باشد.
از معایب استفاده از کلید مینیاتوری می توان به :
-
هزینه اولیه بالاتر نسبت به فیوزها
-
حساسیت به شرایط محیطی
-
عدم توانایی تحمل جریان‌های بسیار بالا
-
نیاز به فضای نصب
-
تعمیر و نگهداری پیچیده‌تر
-
محدودیت در جریان قطع بالا
بهترین برندهای کلید مینیاتوری خارجی در بازار ایران چیست؟
- زیمنس
- اشنایدر
- هیمل
- هیوندای
- AEG
- LS
- CHINT
- لگراند
- و…
بهترین برندهای کلید مینیاتوری ایرانی
- پارس فانال
- دنا
- کاوه
جمع بندی نهایی
وجود کلید مینیاتوری در تابلو برق در نهایت باعث افزایش طول عمر تجهیزات برقی می شود. از طرف دیگر این کلیدها به شکل چشمگیری هزینه‌های نگهداری و تعمیرات را کاهش می‌دهند. چراکه با قطع به موقع جریان، از آسیب‌های جدی به تجهیزات جلوگیری می‌کنند و نیاز به تعمیرات مکرر را به حداقل می‌رسانند.