3-فیوز مینیاتوری Miniature Circuit Breaker به اختصار MCB نوعی قطع کننده جریان برق است. این کلید مینیاتوری در برابر جریانات اضافی برق حساسیت دارد و بلافاصله پس از مواجهه با جریان اضافی، برق را قطع میکند.
کلید مینیاتوری برای محافظت از مدارهای ولتاژ پایین در برابر آسیب ناشی از اضافه بار یا اتصال کوتاه به کار می رود. MCB ها از نوع حرارتی یا مغناطیسی هستند.
کلید مینیاتوری کلید محافظتی فشار ضعیف محسوب می شود که برای جریان های پایین و تابلوهایی که دارای فشار پایین هستن بسیار مناسب می باشد.
زمانی که جریان از حد نرمال بیشتر شود یا در مدار اتصال کوتاه ایجاد شود، سیم فلزی که درون فیوز مینیاتوری تعبیه شده است ذوب شده و کلید مدار را قطع میکند.
فیوزها از نظر سرعت عملکرد به دو دسته کندکار و تندکار تقسیم می‌شوند:
فیوزهای کندکار در برابر عبور جریان زیاد، واکنش ملایم تری از خود نشان می‌دهند و برق را دیرتر قطع می‌کنند ولی در برابر جریان اتصال کوتاه به صورت لحظه‌ای جریان را قطع میکند.
فیوزهای تندکار زمان قطع کمتری نسبت به فیوزهای کندکار دارند و کاربرد زیادی در صنعت روشنایی دارد.
این کلیدها را کلید اتوماتیک مینیاتوری نیز می نامند چون عمل قطع مدار را به صورت اتوماتیک و خودکار انجام می دهند و دوباره به حالت آماده به کار بر می گردند.
یکی از وظایف کلید مینیاتوری تشخیص جریان اضافی است. این کار از طریق دو قطعه فلز نیمه هادی ( بی متال ) انجام می شود. هرچه جریان بیشتری از سوی مصرف کننده ( بار ) کشیده شود، فلز نیمه هادی گرم تر شده و در نهایت خم شده و ارتباط مدار را قطع میکند.
انواع محافظت کلید مینیاتوری
عملکرد بی متال؛ این مکانیزم برای حفاظت در برابر بار اضافی در جریان برق هستند. به این صورت که جریان اضافی به واسطه یک فلز به نام بیمتال تشخیص داده می‌شود. وقتی جریان مدت‌دار بیش از جریان نامی عبور میکند، این فلز گرم و خم می‌شود و باعث عمل کنتاکت فیوز می‌شود و مدار را قطع میکند.
عملکرد مغناطیسی؛ این مکانیزم در برابر اتصالات کوتاه مدار را محافظت می‌کنند. جریان اتصال کوتاه به صورت مغناطیسی به وسیله یک سیم پیچ که دور کم و قطر زیادی دارد تشخیص داده می‌شود و کمک میکند تا فیوز مینیاتوری کار کند.
تیپ‌ها به ترتیب سریع‌ترین واکنش نسبت به قطع جریان برق عبارتند از: تیپ Z، تیپ B، تیپ C و تیپ D.
بیشترین کاربرد تیپ های فیوز مینیاتوری
1-تیپ B: روشنایی
2-تیپ C: موتوری
3-تیپ D: ترانسفورماتوری
4-تیپ K: قدرت
انواع کلید مینیاتوری
تیپ Z؛ بسیار حساس
کلیدهای مینیاتوری را می‌توان براساس نوع کاربردشان به دو دسته‌ی تک فاز و سه فاز دسته بندی کرد.
کلید مینیاتوری تک فاز
کلیدهای تک فاز همانطور که ازنامشان مشخص است، در مدارهای تک فاز جهت حفاظت جریان اضافه بار و جریان اتصال کوتاه مورد استفاده قرار می‌گیرد. این کلیدها شامل انواع کلید تک پل و دو پل باشد. تکپل بودن این کلیدها به این معنا است که دارای یک ترمینال در ورودی و خروجی هستند. کلیدهای دو پل به گونه‌ای طراحی شده‌اند تا در مدارهای تک فاز، علاوه بر سیم فاز، سیم نول را نیز محافظت کند و امکان قطع مدار نول هم داشته باشد.
کلید مینیاتوری سه فاز
کلیدهای سه پل و چهار پل از انواع کلیدهای سه فاز به شمار می‌روند که در مدارهای سه فاز به کار می‌روند. برق سه فاز در سیستم‌های صنعتی جهت راه اندازی تجهیزاتی مانند الکتروموتورهای القایی یا پمپ‌های سه فاز، کولرهای گازی، ماشین آلات صنعتی و هر دستگاه دیگری که به برق سه فاز نیاز دارد، به کار گرفته می‌شود. در این نوع مدارها برای حفاظت از مدار در برابر اتصال کوتاه و نشتی جریان، در جریان‌های کم ( تا ۱۲۵ آمپر ) از کلیدهای مینیاتوری سه فاز استفاده می‌کنند.
کلیدهای مینیاتوری برای مصارف بالای ۱۰۰ آمپر تولید نمی‌شوند. تولید کلید مینیاتوری برای رنج بالای ۱۰۰ آمپر تنها برای مدل خاصی از این کلیدها است که در ادامه به آن خواهیم پرداخت. رنج جریانی تولید کلیدهای مینیاتوری به ترتیب عبارت است از ۱، ۲، ۴، ۶، ۱۰، ۱۶، ۲۰، ۲۵، ۳۲، ۴۰، ۵۰، ۶۳ و در بعضی برندها در رنج ۸۰، ۱۰۰ و ۱۲۵ آمپر که البته بسیار محدود هستند.